Dyma Phil Blake yn esbonio tarddiad enw Bryngwran, a thipyn o hanes Tafarn yr Iorwerth hefyd.
Categorïau
Croeso i Fryngwran!
Awdur: David Wyn
Tŷ tafarn ti ar y map!
Gellir llywio map ar-lein Cymraeg Llyw Cymru…
Petaech chi’n credu mai eich tafarn leol chi yw’r un orau, neu fod angen i’r estyniad newydd (ar yr hen estyniad) o’ch tafarn fod ar y map, dyma’ch cyfle i sicrhau hynny. OpenStreetMap yw Wicipedia’r byd mapio, ac maen nhw’ n barod i chi ychwanegu eich tafarn ar fersiwn Gymraeg y map. Un o’r tafarndai cyntaf i gael eu hychwanegu eisoes yw Tafarn yr Iorwerth ar Ynys Môn…
Ar Ddydd Sadwrn 9fed o fis Mawrth, cynhaliodd prosiect Mapio Cymru Llywodraeth Cymru ddiwrnod o rannu arfer da yn Nhafarn yr Iorwerth (a elwid gynt yn Iorwerth Arms) ym Mryngwran ar Sir Fôn. Dewiswyd y lleoliad gan fod ei enw Cymraeg wedi’i ychwanegu at fap openstreet.cymru Mapio Cymru , map ar-lein Cymraeg swyddogol Cymru, rhan bwysig o brosiect cenedlaethol Map Data Cymru.
Roedd ‘Mapio Môn’ yn gyfle i bobl sy’n ymddiddori mewn mapio gyfarfod i weld beth ellir ei wneud i wella’r ddarpariaeth o enwau Cymraeg ar fapiau. Bu arbenigwyr o Gymdeithas Enwau Lleoedd Cymru, Trafnidiaeth Cymru ac o’r dafarn gymunedol Iorwerth Arms ei hun yn rhannu syniadau a allai gefnogi nod hirdymor Mapio Cymru; sef gwneud y data Cymraeg yn gyfartal o ran ansawdd a maint â’r data Saesneg sydd gennym ar gyfer Cymru.
Bydd uchafbwyntiau’r trafodaethau dwyieithog yn cael eu rhannu ar-lein yn fuan ar mapio.cymru.
Dyma gyflwyniad i hanes Tafarn yr Iorwerth yng nghwmni Aled Hughes a Neville Evans:
Gall pawb ychwanegu enw eu tafarn leol at fap Cymraeg ar-lein swyddogol Cymru openstreetmap.cymru drwy osm.org.
Am wybodaeth bellach, dilynwch #mapioCymru ar y cyfryngau cymdeithasol neu ebostiwch mapiocymru@dailingual.com .
Mae Mapio Cymru yn brosiect Data Orchard a noddir gan Lywodraeth Cymru.
Categorïau
Adrodd strydoedd yn Gymraeg!
Adrodd Strydoedd yn Gymraeg!
Bydd defnyddwyr Cymraeg FixMyStreet, y gwasanaeth ar gyfer adrodd problemau stryd ac amgylcheddol lleol, nawr yn gallu gwneud hynny gan ddefnyddio map Cymraeg a ddarparwyd gan Mapio Cymru.
Yr haf hwn, gallwch adrodd goleuadau stryd sydd wedi torri, tipio anghyfreithlon, tyllau a phroblemau lleol eraill yng Nghymru i’r awdurdod cywir yn y Gymraeg am y tro cyntaf drwy FixMyStreet, y gwasanaeth adrodd hir-sefydlog ar gyfer problemau stryd ac amgylcheddol a ddarperir gan yr elusen technoleg ddinesig mySociety.
Mae FixMyStreet yn ap gwe blaengar sy’n galluogi dinasyddion ledled y Deyrnas Unedig i adrodd problemau lleol i’r awdurdod sy’n gyfrifol am eu trwsio, hyd yn oed os nad ydyn nhw’n siŵr ym mha awdurdod lleol ydynt. Am y tro cyntaf ers ei lansio yn 2007, bydd defnyddwyr yng Nghymru sydd am wneud adroddiadau yn Gymraeg yn gallu gweld fersiwn Gymraeg o’r wefan a’r ap, gan gynnwys map Cymraeg wedi’i ddarparu gan Mapio Cymru.
Wedi’i lansio yn 2019, mae Mapio Cymru yn brosiect sy’n darparu map uniaith Gymraeg o Gymru ac sy’n ceisio sicrhau bod gwasanaethau mapio cystal yn y Gymraeg ag y maent yn Saesneg gan ddefnyddio ffynonellau data agored. Mae Mapio Cymru yn gweithio gyda sefydliadau ar draws Cymru i wella gwasanaethau mapio yn yr iaith Gymraeg.
Dywedodd Wyn Williams o dîm Mapio Cymru: “Ein nod yw gwneud hi’n haws i sefydliadau ddarparu gwasanaethau mapio Cymraeg o’r safon uchaf. Felly, ry ni wrth ein boddau bod technoleg mapio digidol mySociety i’w gweld arlein yn y Gymraeg, priod iaith miloedd o bobl sy’n byw yng Nghymru ̶ a’r gobaith yw ̶ miliwn o bobl erbyn 2050.”
Gall defnyddwyr Cymraeg ddechrau defnyddio’r fersiwn Gymraeg o FixMyStreet yn syth drwy fynd i FixMyStreet.com neu lawrlwytho ap FixMyStreet. Am gyfweliad neu wybodaeth bellach am waith Mapio Cymru a Fix My Street, cysylltwch gyda Wyn Williams ar wyn AT mapio DOT Cymru .
Mwy am #mapioCymru
Ceir ambell i fwlch ym map Cymraeg Mapio Cymru oherwydd bod y prosiect yn dibynnu ar wirfoddolwyr a chyrff cyhoeddus i gyfrannu enwau Cymraeg diffiniol. Gall gwirfoddolwyr helpu lenwi’r bylchau drwy ychwanegu’r enwau Cymraeg ar gyfer nodweddion ar y map (adeiladau, ffyrdd, mynyddoedd, caeau ac yn y blaen). Gall cyrff cyhoeddus helpu i lenwi’r bylchau drwy gyhoeddi’r enwau Cymraeg sydd ganddynt ar gyfer nodweddion o dan drwydded agored. Mae tîm Mapio Cymru ar gael i roi cyngor ar y materion hyn. Am fanylion pellach, cysylltwch trwy’r wefan mapio.cymru neu’r hashnod #mapioCymru.
Mwy o FixMyStreet
Cafodd FixMyStreet ei hadeiladu i’w gwneud hi’n haws i ddinasyddion adrodd am broblemau yn eu cymunedau. Mae FixMyStreet yn ap gwe blaengar annibynnol, rhad ac am ddim, a adeiladwyd gan yr elusen mySociety i alluogi dinasyddion y DU i adrodd, gweld a thrafod problemau lleol. Anfonir yr holl adroddiadau a wneir trwy FixMyStreet yn uniongyrchol at yr awdurdod sy’n gyfrifol am ddatrys y broblem, a all wedyn ymateb i’r gwneuthurwr adroddiadau i’w diweddaru ar statws ei benderfyniad. Mae adroddiadau a’u hymatebion hefyd yn cael eu harddangos yn gyhoeddus ar y map i gynyddu tryloywder o fewn cymuned.
Mae’r feddalwedd ffynhonnell agored ar gael i’w defnyddio’n fyd-eang (gweler fixmystreet.org), neu mae fersiwn Pro wedi’i chynnal a’i hintegreiddio’n llawn y gall cynghorau neu awdurdodau cyhoeddus eraill dalu ffi flynyddol a ddarperir gan is-gwmni sy’n eiddo llwyr i’r elusen, SocietyWorks (gweler societyworks.org). Rydym yn falch iawn o allu gwneud y gwasanaeth yn hygyrch i ddinasyddion Cymraeg eu hiaith, gyda phroses adrodd wedi’i chyfieithu’n llawn a map Cymraeg sydd yn galluogi defnyddwyr i ddewis enwau strydoedd a lleoliadau y maent yn gyfarwydd â hwy. Edrychwn ymlaen at weld fersiwn Gymraeg y gwasanaeth yn cael ei ddefnyddio gan fwy o ddinasyddion sy’n poeni am wella lle maen nhw’n byw.
Ynglŷn â mySociety
Mae mySociety yn sefydliad dielw sy’n ceisio adfywio democratiaeth, gan roi mwy o rym i fwy o bobl drwy greu technolegau a data digidol. Ewch i mysociety.org am fwy o wybodaeth.
Mae Mapio Cymru yn brosiect Cwmni Buddiannau Cymunedol Data Orchard sy’n derbyn cymorth ariannol i gynnal y map Cymraeg gan Lywodraeth Cymru. Cysylltwch gyda post AT mapio DOT cymru am fwy o wybodaeth.
Cwmni Buddiannau Cymdeithasol a menter gymdeithasol yw Data Orchard CIC sy’n helpu sefydliadau i ddefnyddio data ar gyfer penderfyniadau gwell ac effeithlon. Mae Data Orchard CIC yn cyfuno sgiliau arbenigol mewn ymchwil, ystadegau a data gydag angerdd i greu byd gwell yn gymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol.
Am fwy o wybodaeth: dataorchard.org.uk
Categorïau
Mapio Map swyddogol Cymru o Gymru!
Openstreetmap.cymru yn cyrraedd Map Data Llywodraeth Cymru
Eleni, mae tîm Mapio Cymru, a ariennir gan #Cymraeg2050, wedi parhau i weithio ar eu map data agored o Gymru sy’n seiliedig ar ddata OpenStreetMap, wici y byd mapiau. Yn awr, maent yn rhan o bartneriaeth gyda thîm Map Data Cymru Llywodraeth Cymru i greu platfform cyffrous newydd .
Mae gan Brif Swyddog Digidol Llywodraeth Cymru Glyn Jones angerdd gwirioneddol am ddata digidol, a bydd ei Strategaeth Ddigidol newydd i Gymru yn rhoi,
“…y ffocws gwirioneddol ar brofiad y defnyddiwr. Mae data geo-ofodol yn hollbwysig ac wrth wraidd y Strategaeth Ddigidol. Rydyn ni’n edrych ar ddatblygu sgiliau ar gyfer dysgu gydol oes a fydd yn dechrau yn ysgol.” Yn ôl Glyn Jones, mae gwaith Mapio Cymru gyda thîm newydd Map Data Cymru,”… yn enghraifft flaenllaw o’r hyn rydyn ni’n edrych i’w gyflawni” gyda 365 o setiau data, un ar gyfer pob diwrnod o’r flwyddyn!
Gan fod openstreetmap.cymru bellach yn haenen bwysig ar fap swyddogol newydd Cymru, “mae’n enghraifft dda iawn o weithio mewn partneriaeth, gan sicrhau profiad dwyieithog i’r defnyddiwr”.
“Lle’r oedd diffyg data mapio iaith Gymraeg, mae gennym Map Data Cymru bellach ac rydym yn falch iawn ohono. Gyda’r gwaith hwn, rydym wedi dangos beth y gall gydweithio ei gyflawni.”
Y gobaith yw, y bydd y map newydd hefyd yn arbed arian yn y sector cyhoeddus; “yn hytrach na phawb yn cynhyrchu mapiau eu hunain, maen nhw nawr yn gallu defnyddio Data Map Cymru!”
Am ragor o wybodaeth, neu gyfweld Carl Morris ac/neu Wyn Williams o mapio.cymru cysylltwch post@mapio.cymru .
DELWEDDAU
Dyma Map Data Cymru!
Dyma sut i ddewis ein map ni ar wefan newydd Map Data Cymru!
Dyma Mapio Cymru ar Map Data Cymru!
Mae Llywodraeth Cymru yn noddi map Cymraeg i hybu digwyddiadau yng Nghymru. Wrth i ni symud tuag at 2022, darganfyddwch sut i roi eich digwyddiadau ar fap https://openstreetmap.cymru yn rhad ac am ddim.
Ymunwch gyda’r arbenigwr mapio Ben Proctor o’r sefydliad 3ydd sector Data Orchard & David Wyn o www.dailingual.cymru am 11yb Dydd Mercher yma, 1af o Ragfyr ar Zoom. Byddant yn esbonio sut mae @MapioCymru yn gallu eich helpu chi i hybu digwyddiadau gyda map sy’n gallu cael ei osod ar eich gwefan yn rhad ac am ddim trwy law Llywodraeth Cymru.
Categorïau
Dal i fapio!
Mae ein tîm Mapio Cymru wedi bod yn gweithio yn di-dor ar wella’r nifer o enwau Cymraeg sydd ar-lein ers ein cychwyn cyntaf yn 2017 dan nawdd prosiect Llywodraeth Cymru Cymraeg 2050, a nawr rydym yn hapus iawn i gyhoeddi y byddwn ni yn cydweithio gyda’r Llyfrgell Genedlaethol eleni ar agweddau newydd o’r gwaith.
Gan y Llyfrgell Genedlaethol dipyn o brofiad o dorfoli prosiectau, a rhwng nawr ac Ebrill 2022 byddwn yn gobeithio torfoli nifer o agweddau o’r gwaith:
sicrhau bod eitemau Wikidata â data enwau lleoedd safonol Comisiynydd y Gymraeg yr un peth ac os felly eu dangos ar Open StreetMap Cymru (OSM Cymru)
Cynnal digwyddiadau cyhoeddus Wikidata-OSM Cymru,e.e.
Wici’r Holl Ddaear, golygathonau mewn ysgolion (dewch i gyswllt os am wahodd ni draw!) a chasglu clipiau sain o enwau lleol
Yn ogystal â thorfoli’r prosiect, byddwn hefyd yn defnyddio Wikidata i storio a rhannu gwybodaeth Gymraeg. Mae Wikidata yn chwaer-brosiect i Wikipedia, a byddwn yn manteisio ar y cyfoeth o ddata Cymraeg sydd eisoes yn y set ddata enfawr yma i wella ar y map o ran y data craidd sydd gennym ar flaenau ein bysedd. Yn ogystal â defnyddio’r Wikidata presennol rydym yn bwriadu ychwanegu rhwng 5,000 a 10,000 o gofnodion data newydd gyda labeli Cymraeg, ar gyfer pethau fel bryniau, mynyddoedd, llynnoedd a gwasanaethau cyhoeddus a sicrhau bod y rhain yn cael eu harddangos ar y map Cymraeg ar OSM. Bydd Menter Iaith Món yn arwain ar cyfres o digwyddiadau mewn ysgolion i gwella cynnwys Wicipedia Cymraeg am lleoedd lleol
Trwy wneud cysylltiadau rhwng prosiectau Wici ac OSM gallwn helpu i adeiladu map Cymraeg cyfoethocach, gyda mwy o ddata a mwy o ffyrdd i ddefnyddwyr archwilio’r data hwnnw yn Gymraeg.
Gobeithiwn y bydd y prosiect hwn yn darparu fframwaith i ddatblygwyr a sefydliadau sydd am adeiladu gwasanaethau mapio digidol yn yr iaith Gymraeg.
Yn ogystal, erbyn diwedd y prosiect eleni, symudwn ymhell i’r dyfodol ac i awyr las y cysyniad o boblogi SatNav, fel oedd yn denu tipyn o sylw yn ystod ein blwyddyn cyntaf.
Pa fath o gamau ychwanegol sydd eu hangen er mwyn i gwmni allanol ychwanegu’r Gymraeg at yr ieithoedd cefnogir gan SatNav?
Mae Mapio Cymru, fel OpenStreetMap ei hun, yn ei hanfod yn brosiect cymunedol ble mae pobl o wahanol ardaloedd yn cydweithio ar https://osm.org ; sydd yn ei tro yn bwydo ein map Cymraeg ni https://openstreetmap.cymru felly os oes chwant gyda chi wybod mwy neu weithio ar agwedd arall o’r gwaith o ychwanegu at yr enwau Cymraeg sydd yn bodoli ar-lein – ac felly sy’n diogelu ein hanes a’n diwylliant ac yn wir ein hetifeddiaeth – yna dewch i gyswllt ar bob cyfrif:
ar yr hashnod #mapioCymru ar y cyfryngau cymdeithasol, neu drwy ebost mapiocymru@dailingual.com
Categorïau
Mynd am Dro yn y Fro i
MYND AM DRO YN Y FRO
Hanes yr Arth?
Pe baech wedi arfer â gyrru o Gaerdydd i Bentyrch – er mwyn gwrando ar gyn-gystadleuydd rhaglen realiti yn canu er enghraifft, neu i geisio dod o hyd i’r defaid sydd yn ôl pob son yn crwydro’r mynydd cyfagos – fe ddowch chi yn gyntaf i’r garth; i waelod y garth i ddweud y gwir sydd wrth gwrs wrth ymyl pentref Gwaelod-y-Garth.
Dylai’r enw yna canu cloch, ac yn wir yn y cyd-destun hwnnw mae’r term ‘garth’ ddim yn teimlo’n estron iawn , hyd yn oed i bobl nad sydd yn byw yn ardal Penarth ym Mro Morgannwg.
Dydw i heb ddod o hyd i’r union le fy hunan, ond dychmygaf fod “mynydd” chwedlonol Pentyrch yn dod i ben wrth ddibyn y garth, neu ben y garth fel petai. [ Ond beth yn union yw ‘garth’ medde chi – rhowch sylw isod os am wybod neu os yn gwybod !! ]
A thrwy hynny fel gwelwch chi nawr yn ddi-os tarddiad yr enw Penarth, neu Pen-y-garth fel yr amlygir gan yr Ysgol Gynradd Gymraeg leol o’r radd flaenaf.
Ar siwmperi’r ysgol honno, gwelir y geiriau
“Gorau Awen Gwirionedd”
a dyna fydd y golofn hon yn ceisio bob wythnos /
mis wrth gyflwyno enw pentrefi a threfi Bro Morgannwg yn eu cyd-destun hanesyddol; gwir pob gair, ac mewn gwirionedd ceir yr hanesion gorau…ydy’r gobaith!
Felly, os ydych chi’n gwybod tarddiad enw gwreiddiol eich
pentref, rhowch wybod : cysylltwch ar y cyfryngau cymdeithasol gan ddefnyddio’r hashnod #mapioCymru.
Mae’r blog yma yn fersiwn newydd o erthygl ymddangosodd yn gyntaf ym mhapur newydd The Glamorgan GEM ar dudalennau Menter Bro Morgannwg ym mis Ionawr 2015.