Categorïau
Canllawiau Cerrig milltir

Gwella enwau ffyrdd ar fapiau Cymraeg yng Nghymru

“Safwn yn y bwlch”

Un o brif amcanion prosiect Mapio Cymru yw cynyddu’r nifer o enwau yn Gymraeg a gedwir ar OpenStreetMap fel data agored, adnodd hollbwysig er mwyn cefnogi apiau a gwasanaethau mapio a fydd ar gael yn Gymraeg yn y dyfodol.

Y ‘bwlch’ mwyaf yn nata data enwau yn OpenStreetMap yng Nghymru yw’r enwau ffyrdd y dylid eu defnyddio yn Gymraeg. Mae’r data yma’n cael ei gadw gan yr holl awdurdodau lleol ac yn cael ei drosglwyddo i GeoPlace sy’n defnyddio’r data yn y Rhestr o Enwau Strydoedd (National Street Gazetteer / NSG). Mae GeoPlace hefyd yn cyflenwi’r data i’r Arolwg Ordnans ar gyfer cynhyrchion perthnasol.

‘Open Roads’ v NSG

Mae set ddata Arolwg Ordnans, OS Open Roads*, yn cynnwys data enwau ac mae wedi’i chodio i ddarparu’r enw priodol yn Saesneg a Chymraeg. Wrth archwilio’r cynnyrch hwn, mae tîm Mapio Cymru wedi bod yn pryderu am weld anghysondebau yn y data a’r hyn sy’n ymddangos fel problemau ansawdd data o’i gymharu ag arwyddion ar lawr gwlad. Am y rheswm yma, roedden ni wedi gwrthsefyll defnyddio OS Open Roads yr Arolwg Ordnans fel ffynhonnell nes i ni allu deall yr anghysondebau hyn ー a phenderfynu a oeddent yn arwyddocaol.

Yn ddelfrydol, y set ddata awdurdodol ar gyfer enwau ffyrdd yw’r National Street Gazetteer / NSG. Mae hyn ar gael i gyrff cyhoeddus o dan Gytundeb Geo-ofodol y Sector Cyhoeddus (Public Sector Geospatial Agreement / PSGA), ond nid yw’r NSG ar gael i’w weld nac ei ail-ddefnyddio gan eraill mewn modd sy’n hwylus.

Cymharu data agored yr Ordnans â’r NSG

Wedi i ni lofnodi cytundeb is-gontractwr gyda Llywodraeth Cymru, cawson fynediad at fersiwn o’r NSG ar gyfer Cymru, a’u galluogodd i ddarparu CSV syml i ni sy’n cynnwys enwau strydoedd a ffyrdd yn Gymraeg, yr un enwau yn Saesneg yn ogystal â’r USRN [sef Unique Street Reference Number, neu gyfeirnod stryd unigol].

Cyfunom y set ddata hon â chynnyrch Open Roads yr Arolwg Ordnans (AO), a rhoddodd y cyfle i ni gymharu data enwau rhwng y setiau data.
Ar gyfer Cymru gyfan, lle mae enw yn ymddangos yn Open Roads AO mae’n union gyfateb i’r cynnwys yn y NSG 66 tro o bob 100.

Roedd y gyfradd gwall yma’n achos pryder. I ddadansoddi hyn yn fanylach, gwnaethom hidlo’r data i gynnwys ffyrdd Powys yn unig.
Ym Mhowys, lle mae enw yn ymddangos yn Open Roads, mae’n union gyfateb i’r gwerthoedd yn yr NSG ar raddfa o 73%.

O’r achosion lle mae enw yn ymddangos yn Open Roads ond nid yw’n union gyfatebol i’r gwerthoedd yn yr NSG:

  • Mae 32% yn enwau gwahanol ac mae’n anodd casglu unrhyw reswm dros y gwahaniaeth
  • Mewn 27% o achosion mae’r NSG yn cynnwys disgrifiad yn hytrach nag enw. Er enghraifft: mae USRN 85320327 yn ymddangos fel ” PRIVATE STREET MAES MAESMAENDU TO MAES-Y-FFYNNON LINK ROAD” yn y maes Cymraeg yn NSG a “HEOL Y FFYNNON” yn Open Roads AO. Mae’n ymddangos bod set ddata yr Ordnans yn cynnwys enwau strydoedd sy’n cael eu harddangos ar arwyddion, ond nad sy’n ymddangos yn NSG. Mae’n debyg bod hyn oherwydd mai ymchwilwyr yr Ordnans sy’n ychwanegu’r data ar lawr gwlad.
  • Mewn 18% o achosion mae’n ymddangos i ni fel pe bai ansawdd data Open Roads sy’n ddiffygiol. Er enghraifft: USRN 85318006 yn ymddangos fel “CLOS BURGESS” yn Gymraeg yn NSG a “BURGESS CLOSE” yn Open Roads
  • Mewn 14% o achosion mae’r gwahaniaeth rhwng NSG ac Open Roads (O.R.) yn deillio o ddefnydd o fannau, cysylltnodau, collnodau ac ati. Er enghraifft: Mae USRN 85319893 yn ymddangos fel “DAN Y CASTELL” yn Gymraeg yn NSG a “DAN-Y-CASTELL” yn O.R.
  • Roedd yr 8% sy’n weddill o achosion yn gymysgedd o wahanol faterion eraill.

Ydy Open Roads yn ddigonol?

* does dim fersiwn Cymraeg ar enw Open Roads yn anffodus. Mae’n amhosibl i ddarganfod yr enw ar y we heb yr enw Saesneg, sy’n ein hatgoffa bod nifer fawr o’r penderfyniadau pwysig am fapio yn digwydd tu hwnt i Gymru.

Ar ôl dadansoddi’r gwahaniaethau amrywiol hyn, rydym wedi dod i’r casgliad bod set ddata Open Roads yr Arolwg Ordnans yn ffynhonnell ddigon da ar gyfer golygu pellach gan unigolion brwd. Buasai golygydd sy’n weddol gyfarwydd ag enwau ffyrdd yn Gymraeg yn gallu canfod llawer o’r problemau uchod a’u cywiro.

Er mwyn arddangos hyn, dyma ddefnyddio Open Roads fel ffynhonnell i ychwanegu enwau Cymraeg at ffyrdd yn Aberhonddu, Powys.

Dyma oedd ein map cyn i ni ddechrau arni:

Map o Aberhonddu cyn i ni ddechrau ar y gwaith o Gymraeg-io'r strydoedd gyda'r data agored newydd.

A dyma oedd y map ar ôl i ni ychwanegu enwau Cymraeg strydoedd Aberhonddu.

Map o Aberhonddu wedi i ni ddechrau ar y gwaith o Gymraeg-io'r strydoedd gyda'r data agored newydd.

…ble welwch chi nifer o enwau ffyrdd yn Gymraeg.

Un o’r pethau a allai fod ychydig yn ysgytwol am y broses hon yw ei bod yn ychwanegu llawer o enwau Saesneg i’r map – sydd i glywed yn beth od wrth geisio gwella map Cymraeg, ond dyna yw’r sgil-effaith fel petai!

Y gwir yw bod nifer o enwau Saesneg yn cael eu defnyddio yn y Gymraeg. Pan fyddwn yn creu ein map Cymraeg (mae’n waith beunyddiol i ni ar hyn o bryd diolch i nawdd adran y Gymraeg Llywodraeth Cymru) rydym ni’n labelu nodweddion gyda’r enw y defnyddir yn Gymraeg.

Petawn ni’n cymharu ein map uchod â’r un olygfa ar y gweinydd openstreetmap.org [sydd, yng Nghymru, yn parhau i ddangos yr enwau a ddefnyddir yn Saesneg], gwelwn fod llawer o enwau ffyrdd yr un peth – ond nid pob un.

Map o strydoedd Aberhonddu.

Yn fwyaf arbennig, mae Lôn Bupren yn ymddangos ar y map Cymraeg ond yn ymddangos fel Peppercorn Lane ar y map Saesneg. Mae’r enwau ffyrdd eraill yn aros yr un fath oherwydd bod ganddynt yr un enw yn Gymraeg a Saesneg.

Eleni byddwn yn ymdrechu unwaith eto i wella labeli enwau ffyrdd yn OpenStreetMap.

Os ydych chi’n olygydd OpenStreetMap, safwch yn y bwlch gyda ni ac ewch ati i olygu!

* does dim fersiwn Cymraeg ar enw Open Roads yn anffodus. Mae’n amhosibl i ddarganfod yr enw ar y we heb yr enw Saesneg, sy’n ein hatgoffa bod nifer fawr o’r penderfyniadau pwysig am fapio yn digwydd tu hwnt i Gymru.

Categorïau
Canllawiau

Sut i ddefnyddio Mapio Cymru fel map sylfaen Cymraeg ar eich system

Mae cwpl o bobl wedi gofyn i mi sut i ddefnyddio Mapio Cymru fel map sylfaen ar eu gwefannau, apiau, a systemau eraill. Mae hyn yn ffordd dda o ddarparu map o Gymru yn Gymraeg i ymwelwyr i’ch gwefan.

Yn y bôn maen nhw eisiau dangos ein teiliau map, sef y delweddau PNG sydd ar gael trwy openstreetmap.cymru.

Wedyn rydych chi’n gallu gwneud beth bynnag y mae’ch system yn caniatau megis panio, chwyddo, ac hyd yn oed rhoi piniau, siapiau, delweddau a phethau eraill ar y map.

Mewnosod

Cyn i ni fwrw ymlaen, mae’r hyn sy’n dilyn wedi’i anelu at rywun sydd yn gyfforddus i godio, cynnal system, neu ddefnyddio meddalwedd system gwybodaeth ddaearyddol.

Os NAD ydych chi eisiau trafferthu gyda ffyrdd o osod map sylfaen mae modd mewnosod Mapio Cymru ar wefan. Dyma’r ffordd mwyaf gyflym a syml siŵr o fod. Mae’n debyg iawn i’r ffordd byddai rhywun yn mewnosod chwaraewyr fideos ac ati (trwy iframe).

Ewch i openstreetmap.cymru a chliciwch Rhannu am fanylion ar sut i wneud hyn. Rydych chi’n gallu cael cod mewnosod HTML neu ddolen uniongyrchol at olygfa benodol o’r map.

Pa systemau?

Bydd gweddill y blogiad yma yn cyflwyno sut i osod Mapio Cymru fel map sylfaen – i bobl sydd eisiau bod ychydig yn fwy technegol.

Mae eithaf tipyn o systemau sydd yn cynnig gosod map sylfaen o’ch dewis, megis llawer o bethau sydd yn rhedeg Leaflet.js, e.e. Overpass Turbo.

Er enghraifft mae ambell i ategyn WordPress sydd yn eich hwyluso dangos mapiau ar eich gwefan – megis Leaflet Maps Marker, WP Go Maps, ac eraill.

Os oes gennych y sgiliau gallech chi greu gwefan o’r newydd gyda Leaflet.js a defnyddio Mapio Cymru fel sylfaen. Yn anffodus mae’r manylion ar sut i wneud hyn yn mynd tu hwnt i’r canllaw bach yma heddiw, ond mae canllawiau ar y we!

Mae hefyd meddalwedd pen bwrdd sydd yn defnyddio mapiau sylfaen o’ch dewis megis QGIS.

I rai sydd â diddordeb mae penynnau CORS gweinydd Mapio Cymru bellach yn caniatau defnydd uniongyrchol o deiliau. Nodwch fod rhai systemau rheoli cynnwys yn dangos rhybudd diogelwch am sgriptio traws-wefan (‘cross-site scripting’) yn yr achos yma.

Y gosodiadau hollbwysig

Defnyddiwch y cyfeiriad isod fel y map sylfaen neu ‘base map’:

https://openstreetmap.cymru/osm_tiles/{z}/{x}/{y}.png

Hefyd os oes rhaid rhoi lefelau o chwyddo, rhowch 3 fel y lleiafswm a 16 fel y mwyafswm.

Dyma briodoliad neu gredit dylech chi roi er mwyn cydymffurfio ag amodau trwyddedu agored data OpenStreetMap. Dyma’r fersiwn HTML:

Defnyddiwch <a href=”https://www.openstreetmap.cymru” target=”_blank”>openstreetmap.cymru</a>. Data ar y map &#x24BD Cyfranwyr <a href=”https://openstreetmap.org” target=”_blank”>osm.org</a>

Fel arall dyma’r fersiwn testun plaen:

Defnyddiwch openstreetmap.cymru. Data ar y map © Cyfranwyr osm.org

Rhannwch

Os ydych chi wedi llwyddo i gael y map ar eich gwefan neu system, gadewch sylw gyda’r dulliau rydych chi’n defnyddio os gwelwch yn dda – a dolen i’r tudalen penodol ar eich gwefan os oes modd.

Termau

Byddwch yn barchus a rhesymol gyda eich defnydd o weinydd Mapio Cymru. Cysylltwch os ydych chi eisiau trafod defnydd ‘mawr’ ohonom fel gwasanaeth dibynadwy, yn enwedig os ydych chi’n sefydliad neu brosiect sylweddol.

Bydd rhaid i ni adolygu sut mae hyn yn mynd os fydd yr alw yn tyfu.

Categorïau
Canllawiau

Teclynnau llinell orchymyn i chi greu map OpenStreetMap yn Gymraeg

Mae’r holl god rydym yn defnyddio ar gyfer y gweinydd map Cymraeg Mapio Cymru ar gael bellach mewn ystorfa.

Bydd hi o ddiddordeb yn enwedig os ydych chi eisiau darparu gweinydd eich hunain sydd yn cynhyrchu teiliau map yn Gymraeg (neu efallai iaith wahanol o’ch dewis). Mae’r holl god wedi’i drwyddedu dan GPL, sydd yn caniatau i chi’i redeg at unrhyw bwrpas, ei newid, a’i ailddosbarthu.

Nodwch fod angen gwybodaeth sylfaenol o sut i ddefnyddio Linux trwy’r llinell orchymyn.

Y prif declyn yn yr ystorfa yw’r sgript cartonamecy2name.lua sydd yn rhedeg tra’n mewnforio data. Mae’n penderfynu ar yr enw i’w gadw yn y gronfa ddata, ar gyfer unrhyw endid ar y map. Data OSM yw prif ffynhonell Mapio Cymru, y tagiau name:cy a name yn enwedig, ac hefyd gwybodaethau enwau Wikidata trwy’r tag OSM wikidata. Trwy olygu’r ffynhonellau hyn rydym hefyd yn edrych at ddata agored wrth Gomisiynydd y Gymraeg.

Mae llawer mwy o fanylion yn y ffeil README yn yr ystorfa, gan gynnwys cyfarwyddiadau cam wrth gam.

Os ydych chi eisiau defnyddio map Cymraeg sydd eisoes yn bodoli, anwybyddwch yr uchod ac ewch i openstreetmap.cymru!

Categorïau
Canllawiau

Rhowch eich sefydliad chi ar y map: gweithdy RHAD AC AM DDIM

Gweithdy RHAD AC AM DDIM

Mae Llywodraeth Cymru yn noddi map Cymraeg i hybu digwyddiadau yng Nghymru.  Wrth i ni symud tuag at 2022, darganfyddwch sut i roi eich digwyddiadau ar fap https://openstreetmap.cymru yn rhad ac am ddim.

Ymunwch gyda’r arbenigwr mapio Ben Proctor o’r sefydliad 3ydd sector Data Orchard & David Wyn o www.dailingual.cymru am 11yb Dydd Mercher yma, 1af o Ragfyr ar Zoom.  Byddant yn esbonio sut mae @MapioCymru yn gallu eich helpu chi i hybu digwyddiadau gyda map sy’n gallu cael ei osod ar eich gwefan yn rhad ac am ddim trwy law Llywodraeth Cymru.

Categorïau
Canllawiau Digwyddiadau

FIDEO: Gweithdy Mapio Cymru, Eisteddfod AmGen 2021

Hei! Dyma’r fideo o Weithdy Mapio Cymru ar 5ed Awst 2021 yn ystod Eisteddfod AmGen.

Yn fras dyma raglen y fideo yn ôl codau amser – gydag ambell i ddolen berthnasol:

  • 0:00 Cyflwyniad i brosiect Mapio Cymru ac OpenStreetMap
  • 18:00 Map o leoliadau Eisteddfod Genedlaethol
  • 25:00 Cyflwyniad i’n defnydd o Wikidata
  • 32:00 Helpwch gyflawni’r rhestr o adeiliadau rhestredig Gradd I yng Nghymru (dal angen help ar y rhestr plîs!)
  • 46:35 Sgwrs gyffredinol: am enwau caeau, lle i roi enwau, a phwysigrwydd dosbarthu enwau dan drwyddedau rhydd ar gyfer y dyfodol

Diolch o galon i Eisteddfod AmGen a’r Lle Hanes am y croeso, ac wrth gwrs i bawb a gymerodd rhan yn y gweithdy!

Categorïau
Canllawiau

Sut i chwarae gyda data map: canllaw cam-wrth-gam i Overpass ac OpenStreetMap

Map: llefydd yng Nghymru sy’n cynnwys ‘llan’ yn eu henwau

Hoffech chi ddod o hyd i gestyll, afonydd, blychau post, neu ffyrdd seiclo yng Nghymru ar fap?

Beth am archwilio enwau llefydd Cymraeg yn eich ardal?

Beth am gael nodweddion eraill o Gymru a thu hwnt, fel data agored o fap?

Bydd yr eitem blog hon yn dangos i chi sut i gael data agored o OpenStreetMap, gyda phwyslais arbennig ar ddata Cymraeg.

Y bwriad yw i gael cyflwyniad hwyl, nid adnodd gwbl gynhwysfawr. Nid oes angen profiad o flaen llaw.

Byddwn yn pasio ymholiadau i API Overpass, sy’n un hawdd i gychwyn arni. Mae’r ymholiadau yn gallu rhedeg o’ch porwr gwe o fewn Overpass Turbo, sydd yn ap arbennig o dda a cŵl iawn. Fel arall eich chwilfrydedd yw’r unig beth arall sydd angen!

Cysyniadau i ddechrau

Mae croeso i chi neidio dros yr adran hon os ydych chi eisiau mynd i’r darn ymarferol yn syth.

Mae OpenStreetMap yn fap byd-eang sydd wedi ei adeiladu gan filoedd o bobl. Mae’n defnyddio dulliau wici-aidd i fapio – mae unrhyw un yn gallu golygu ac ailddefnyddio’r cynnwys. Mae’n ddata agored ac rydych chi’n gallu eu defnyddio yn eich dysgu, gwaith, a hamdden.

Mae llwythi o ddata Cymraeg yn OpenStreetMap.

Mae’n annibynnol o ddarparwyr mapio perchnogol, sydd yn rhoi rhyddid i chi weithio gyda’r data yn eich prosiectau chi.

Mae’r feddalwedd sy’n gyrru’r cyfan yn god agored sy’n parchu rhyddid. Fel prosiect Mapio Cymru rydyn ni wedi adeiladu map i arddangos enwau Cymraeg am nodweddion fel llefydd, heolydd, afonydd, ac ati.

Sut i weithredu ymholiad Overpass

Y ffordd gyflymaf o drio ymgeisiadau Overpass yw i ymweld â gwefan Overpass Turbo.

Mae’r sgrîn yn cael ei rhannu rhwng panel golygydd a phanel gweld map/data. Nawr dilynwch y camau:

  1. Ysgrifennwch (neu ludwch!) ymholiad i mewn i’r golygydd.
  2. Cliciwch y botwm Run.
  3. Bydd y canlyniadau yn ymddangos y panel data.
  4. O fewn y panel data rydych chi’n gallu dethol tab Map neu’r tab Data.

Byddwch chi’n dilyn y camau uchod bob tro rydych chi’n gweithredu ymholiad.

Trefi: ymholiad

Dyma ymholiad syml rydych chi’n gallu defnyddio. Yn gyntaf llusgwch y map a chwyddo i mewn nes bod e’n dangos yr ardal rydych chi eisiau ymchwilio, e.e. darn o Gymru. Wedyn dilynwch y camau uchod gyda’r ymholiad hwn:

node["place"="town"]({{bbox}});
out;

Dyna ni, dylech chi nawr weld trefi fel pwyntiau ar yr ardal o’r map a ddetholwyd. Llongyfarchiadau ar gyflawni’ch ymholiad Overpass cyntaf!

Y data

Detholwch y tab Data yn y panel data i weld y data. XML ydy fformat diofyn y data.

Dyma ddarn o’r data XML rydych chi’n gweld am ganlyniadau’r ymholiad uchod, am ddwy dref.

<node id="8997358" lat="51.5912466" lon="-2.7517629">
  <tag k="name" v="Caldicot"/>
  <tag k="name:cy" v="Cil-y-coed"/>
  <tag k="place" v="town"/>
  <tag k="population" v="11200"/>
  <tag k="postal_code" v="NP26 4"/>
  <tag k="wikidata" v="Q722585"/>
  <tag k="wikipedia" v="en:Caldicot, Monmouthshire"/>
</node>

<node id="21413062" lat="51.8591257" lon="-4.3115907">
  <tag k="is_in" v="Wales"/>
  <tag k="name" v="Carmarthen"/>
  <tag k="name:br" v="Caerfyrddin"/>
  <tag k="name:cy" v="Caerfyrddin"/>
  <tag k="name:en" v="Carmarthen"/>
  <tag k="name:ja" v="カーマーゼン"/>
  <tag k="name:la" v="Moridunum"/>
  <tag k="name:ru" v="Кармартен"/>
  <tag k="place" v="town"/>
  <tag k="population" v="14185"/>
  <tag k="population:date" v="2011"/>
  <tag k="source" v="NPE"/>
  <tag k="source:population" v="Census"/>
  <tag k="wikidata" v="Q835835"/>
</node>

Fel rydych chi’n gweld, mae’r tag name:cy yn darparu enw’r dref yn Gymraeg. Mae tagiau tebyg mewn ieithoedd eraill. Mae hefyd tag o’r enw name heb god iaith, dyma ddiffiniad yr allwedd name.

Yn gyffredinol bydd name:cy yn darparu’r enw Cymraeg am unrhyw beth ar y map – pe bai ar gael yn y gronfa ddata.

Bydd y data eraill yn yr enghreifftiau uchod yn eithaf hunan-esboniadol, a chynnwys hydred (longitude), lledred (latitude), cod eitem Wiciddata, a phethau eraill.

Nodwch fod OpenStreetMap wastad yn waith anghyflawn. Byddech chi’n gweld data eithaf data am sawl ymholiad ond bydd eraill yn dangos bylchau. (Rydych chi’n gallu golygu/ychwanegu enwau llefydd i’r map, a nodweddion eraill a’i tagiau.)

Newid eich map Overpass Turbo i Mapio Cymru

O fewn Overpass Turbo mae’n debyg taw prif fap OpenStreetMap fyddech chi’n gweld. Mae hynny’n iawn ond ni fydd e’n ymddangos pob enw yn Gymraeg.

Rydych chi’n gallu newid e i weinydd Mapio Cymru, fel hyn:

  1. Dethol dewislen Settings
  2. Dethol Map
  3. Yn y blwch Tile-Server rhowch:
    //openstreetmap.cymru/osm_tiles/{z}/{x}/{y}.png

Noder, pan gliciwch ar unrhyw bin ar y map bydd dolenni’n dal i fynd i’r prif OpenStreetMap.

Ffermydd, dinasoedd, a llefydd eraill

Rydych chi’n gallu golygu’r ymholiad uchod:

node["place"="farm"]({{bbox}});
out;

Sylwch ar y gwahaniaeth rhwng yr ymholiad hwn a’r un flaenorol. Fel arall defnyddiwch un o’r gwerthoedd posibl am place. Er enghraifft gallech chi ddefnyddio “village”, “city”, “island” ac ati.

Eich blwch terfyn

Yn gyffredinol:

  • Os mae’ch ymholiad yn cyfeirio at bbox (blwch terfyn, neu bounding box) bydd yr ymholiad yn rhedeg ar y map gweledol, y darn o’r map rydych chi wedi dethol.
  • Rydych chi hefyd yn gallu lleihau lled y map: llusgwch ei ffin i leihau’r maint, a chynyddu maint y golygydd.
  • Os mae’n ymholiad yn cynnwys llawer o ganlyniadau, mae’n bosib bydd gormod o ddata i blotio ar y map Overpass Turbo yn eich porwr. Ceisiwch chwyddo i mewn i leihau maint eich blwch terfyn.

Trefi Cymru yn unig

Does dim ots faint rydych chi’n symud y blwch terfyn ni fydd hi’n bosib i gael Cymru gyfan, a Chymru’n unig. Mae’n rhaid newid ein hymholiad.

Y tro hwn, cliciwch y botwm Wizard a theipiwch ‘towns in Wales’ a chliciwch Build Query. Pan redais i e awgrymodd ‘town in Wales’ ac wedyn ces i’r ymholiad isod, a bydd eich un chi yn debyg neu’r un peth.

/*
This has been generated by the overpass-turbo wizard.
The original search was:
“town in wales”
*/
[out:json][timeout:25];
// fetch area “wales” to search in
{{geocodeArea:wales}}->.searchArea;
// gather results
(
  // query part for: “town”
  node["place"="town"](area.searchArea);
  way["place"="town"](area.searchArea);
  relation["place"="town"](area.searchArea);
);
// print results
out body;
>;
out skel qt;

Ble bo hynny’n bosibl bydd y dewin yma yn cymryd y Saesneg rydych chi’n teipio a darparu ymholiad mewn iaith ymholi Overpass. Hyd y gwn i mae Wizard ond ar gael yn Saesneg ar y foment.

Mae searchArea uchod yn newidyn sy’n cynnwys ein hardal geo-cod am Gymru. Mae’n cael ei osod yn ystod yr ymholiad. Does dim rhaid galw fe’n searchArea, mae modd i ni alw fe’n unrhyw beth (e.e. ardalChwilio neu ardalCymru) – cyn belled nad oes gwrthdaro gyda thermau a gedwir yn ôl.

Mae’r ymholiad uchod yn cynnwys sylwadau sydd ddim yn cael effaith ar yr ymholiad. Ceir dwy ffordd:

/* sylw o fewn slash seren */

// sylw rhwng dau slash a diwedd llinell

Enwau llefydd Llan

Yn ogystal â Llanelwy bydd hwn yn dychwelyd Rhosllannerchrugog yn y canlyniadau – ac yn y blaen. Mae’n chwiliad yn sensitif i lythrennau bras/bach.

[out:json][timeout:50];
(
  node["name"~"Llan",i][place]({{bbox}});
);
out center;

Dyma chwiliad culach am Llan gyda L fawr.

[out:json][timeout:50];
(
  node["name"~"Llan"][place]({{bbox}});
);
out center;

Dyma chwiliad sy’n cynnwys tagiau name a name:cy er mwyn cael map cynhwysfawr – sy’n cynnwys llefydd sydd ddim o fewn name:cy eto ac enwau fel Llanandras a Llanllieni (diolch am eich holl ymatebion Twitter!).

(
node({{bbox}})["name:cy"~"Llan"][place];
node({{bbox}})["name"~"Llan"][place];
);
out;

Bydd hwn yn rhoi holl lefydd Cymru gyda Llan yn yr enw. Mae’n rhoi data yn unig – o fewn Overpass Turbo bydd y tab map yn wag. Rydych chi’n gallu defnyddio’r canlyniadau data CSV mewn prosiect, e.e. mewn taenlen.

[out:csv("name:cy", "name", ::lat, ::lon, "place", ::id; true; ",")][timeout:50];
{{geocodeArea:wales}}->.searchArea;
(
node["name"~"Llan"][place](area.searchArea);
node["name:cy"~"Llan"][place](area.searchArea);
);
out;

Rydych chi’n gallu newid un o’r uchod gyda ‘Aber’, ‘Caer’, ‘Tre’, ac ati.

Cestyll mewn unrhyw ardal

Rhowch gais ar yr ymholiad hwn.

[out:json][timeout:25];
// gather results
(
  // query part for: “castle”
  node["historic"="castle"]({{bbox}});
  way["historic"="castle"]({{bbox}});
  relation["historic"="castle"]({{bbox}});
);
// print results
out body;
>;
out skel qt;

Mae hyn yn iawn ond beth am y cestyll yng Nghymru yn unig? Defnyddiwch hwn:

[out:json][timeout:25];
{{geocodeArea:wales}}->.searchArea;
// gather results
(
  // query part for: “castle”
  node["historic"="castle"](area.searchArea);
  way["historic"="castle"](area.searchArea);
  relation["historic"="castle"](area.searchArea);
);
// print results
out body;
>;
out skel qt;

Dyma rai eraill i’w defnyddio. Ym mhob achos dylech chi ddisodli’r tri datganiad uchod i ofyn am nodau, ffyrdd, a pherthnasau (nodes, ways a relations) yn y chwiliad. Fe wnawn ni edrych at ddiffiniadau o rein mewn ychydig…

"natural"="peak"

"site_type"="megalith"

"historic:civilization"="ancient_roman"

"amenity"="bicycle parking"

"amenity"="recycling"

"amenity"="bus station"

Elfennau OpenStreetMap

Mae miliynau o ymholiadau Overpass yn bosib.

Gallech chi chwarae o gwmpas gydag ymholiadau syml heb ddealltwriaeth gynhwysfawr o OpenStreetMap. Gall y dewin helpu.

Maes o law byddech chi siŵr o fod eisiau mwy o gyd-destun i helpu ysgrifennu ymholiad arbennig ar gyfer eich diddordeb eich hunain. Bydd y darn isod o’r ddogfennaeth ar elfennau yn cynnwys diffiniadau pwysig i’ch helpu:

Elfennau yw hanfodion sylfaenol OpenStreetMap a’i fodel data cysyniadol o’r byd corfforol. Dyma nhw:

  • nodau [nodes] (sydd yn diffinio pwyntiau mewn gofod)
  • llwybrau [ways] (yn diffinio nodweddion llinellog a ffiniau ardaloedd)
  • perthnasau [relations] (sydd weithiau yn cael eu defnyddio i esbonio sut mae elfennau eraill yn gweithio gyda’i gilydd)

Mae’r cyfan uchod yn gallu cynnwys un neu fwy o dagiau perthnasol (sydd yn disgrifio ystyr unrhyw elfen benodol).

Os ydych chi eisiau gweld enghreifftiau o nodau, defnyddiwch yr ymholiad hwn.

Ar Overpass Turbo fe fydd hwn ond yn gweithio o fewn flwch terfyn bach achos mae maint y data yn eithaf mawr.

Dangos Llwybr Arfordir Cymru

Mae ymholiad syml hwn yn dangos un perthynas – darn gogleddol Llwybr Arfordir Cymru.

relation(1850847);>;out;

Mae hwn yn dangos yr holl Lwybr Arfordir Cymru. (Mae e’n cael ei gadw fel perthynas o berthnasau, felly mae’r ymholiad yn defnyddio gweithredydd ‘cyrchu i lawr perthnasau yn ddychweliadol’ >> i ddangos y perthnasau, llwybrau, a nodau o fewn y perthynas cyffredinol. Dyma ragor o wybodaeth ar y gweithredydd >>.)

[out:json][timeout:25];
rel(1820890);
(._;>>;);
out;

Teithiau cerdded

Mae hwn yn dod o enghreifftiau Overpass API. Mae’n debyg y bydd rhaid i chi chwyddo mewn i flwch terfyn.

[bbox:{{bbox}}];
(
  relation[route=hiking][network~"^.wn$"];
  way(r);
  >;
);
out;

{{style:
way
{ color:green; fill-color:green; }

relation[network=lwn] way
{ color:blue; fill-color:cyan; }

relation[network=iwn] way
{ color:red; fill-color:red; }

relation[network=nwn] way
{ color:green; fill-color:green; }

relation[network=rwn] way
{ color:yellow; fill-color:yellow; }

}}

Adeiladau petryal sydd yn dalach nag y maen nhw yn eang

Mae’r un yma wedi ei addasu o’r enghreifftiau.

[out:json][timeout:25];
{{geocodeArea:wales}}->.searchArea;
// Find rectangular buildings that are taller then they are wide
(
  // Compare the height to the average length of a side
  way["building"]["height"](area.searchArea)(if:
    count_members() < 6 && is_closed() &&
    number(t["height"]) > length() / 4);
  // Assume a floor is 3 m tall
  way["building"]["building:levels"](area.searchArea)(if:
    count_members() < 6 && is_closed() &&
    number(t["building:levels"]) * 3 > length() / 4);
);

// Print results
out body;
>;
out skel qt;

Beth nesaf? Golygu’r map

Os ydych chi’n sylwi ar unrhyw fylchau yn y data mae modd i chi olygu’r map. Croeso i’r gymuned mapio data agored!

Mae modd defnyddio Overpass i chwilio am gyfleoedd i wella’r map.

Overpass Turbo yn Gymraeg?

Mae rhyngwyneb Overpass Turbo ar gael mewn sawl iaith ond nid yw’r Gymraeg ar gael fel iaith rhyngwyneb eto. Os hoffech chi gyfrannu i’r cyfieithiad ewch i’w brosiect Transifex.

Ysgrifennu ymholiadau eich hunain

Dechreuwch gydag enghreifftiau Overpass Turbo ac enghreifftiau API Overpass a darparwyd gan gymuned OSM.

Gallech chi fynd mewn i lawlyfr defnyddwyr Overpass hyd yn oed.

Defnyddio Python yn lle Overpass Turbo

Os ydych chi’n gallu defnyddio Python gallech chi redeg ymholiadau Overpass yn eich cod gyda’r amlapiwr syml hwn yn lle rhyngwyneb gwe Overpass Turbo. Ysgrifennwch ap a chreu cyffro!

Fel arall mae ffyrdd eraill o wneud ymholiad Overpass trwy god.

Yn gyffredinol mae Overpass Turbo yn defnyddio ar gyfer perffeithio’ch ymholiadau.